ارزش غذایی دانه گرده برای زنبورعسل

ارزش غذایی دانه گرده‬‬ بستگی به مواد پروتئینی، آنزیم ها، ویتامین‬ ‫وچربی‌های ذخیره شده در آن دارد.اصولاً گرده‬‬ گیاهان حشره‬ ‫دوست به مراتب بزرگتر (یا به صورت پولینی) با سطحی چسبنده و‬ ‫ناصاف‌تر از گیاهان باد دوست بوده و ارزش غذایی بیشتری دارند و‬ ‫ذخیره چربی آنها زیادتر است، در صورتی که گرده‬‬ گیاهان باد دوست‬ ‫چربی کمتر و مواد نشاسته‌ای بیشتری دارند و اندازه آنها کوچکتر و‬ ‫سطح صاف‌تری می‌باشند تا به توا نند توسط باد به آسانی منتشر شوند‬.
عده‌ای عقیده بر این دارند که زنبور عسل قادر به تشخیص گرده‬ ‫خوب از بد نیست ولی باید توجه داشت که طبیعت به حشرات کمک‬ ‫می‌کند تا بتوانند در حد امکان گرده‬‬ های خوب را جمع‌آوری کنند.‬ ‫به این ترتیب که گیاهان حشره دوست با جلوه خاصی که گل‌هایشان‬ ‫از نظر رنگ، عطر و بزرگی و شهد دارند موجب جلب حشرات می‌شوند و در نتیجه زنبورعسل از گرده‌هایی که ارزش غذایی بهتری دارند بر‌خوردار می‌شوند.
ضمناً گل آذین گیاهان حشره دوست غالباً به صورت‬ ‫قائم و در روی شاخه‌هایی که استحکام کافی دارند رشد می‌کنند و‬ ا‫ین ساختار به حشرات فرصت می‌دهد تا به راحتی بتوانند گرده‬‬ و شهد لازم را جمع‌آوری نمایند، در گیاهان باد دوست گل آذین غالباً سنبله یا‬ ‫پانیکول می‌باشد که به صورت آویزان در انتهای شاخه‌های باریک قرار‬ ‫می‌گیرند و در اثر کوچکترین وزش باد به حرکت در می‌آیند و در نتیجه‬ ‫جمع‌آوری گرده‬‬ را توسط زنبور عسل با مشکل مواجه می‌سازد.
‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬به نظر می‌رسد هنگامی‌ زنبورعسل به سراغ گرده‬‬ گیاهان باد دوست‬ ‫می‌رود که در محیط فعالیت زنبور، گرده‬‬ گیاهان حشره دوست کاهش‬ ‫یافته و یا تمام شده باشد.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫اگر چه دوره زندگی دانه گرده‬‬ همیشه کوتاه و کمتر از دوره زندگی‬ ‫دانه گیاهان است و بعضی از آنها قدرت رویشی خود را پس از دو روز‬ ‫از دست می‌دهند ولی به طور متوسط دوره زندگی آنها ۱۵ روز تا یک‬ ‫ماه است.‫‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
استثناً گرده بعضی گیاهان مانند لوئی تا یک سال هم قادر به رویش‬ ‫می‌باشند. معهذا وجود اسپوروپولنین دانه گرده‬‬ موجب می‌شود که‬ ‫مدتها مواد غذایی آن محفوظ باقی بماند و زنبور عسل می‌تواند از آن‬ ‫برای تغذیه استفاده کند ‫
چگونگی جمع‌آوری دانه گرده‬‬ توسط زنبور عسل‬‬ ‫اولین مرحله ‌جمع‌آوری و حمل گرده‬‬ گل در نواحی گرمسیر معمولاً‬ ‫از اوایل اسفند و در مناطق معتدله از اواسط بهار شروع می‌شود.‬ ‫زنبوران کارگر پس از ۲۰ روز زندگی در کلنی برای ‌جمع‌آوری شهد‬ ‫وگرده از کندو خارج می‌شوند. بعضی از آنها فقط گرده‬‬ جمع‌آوری‬ ‫می‌کنند؛ که حدود ۲۵% زنبوران کارگر را تشکیل می‌دهند.
معمولاً‬ ‫فعالیت زنبوران برای ‌جمع‌آوری دانه گرده‬‬ روی گیاه خاصی تا وقتی که‬ ‫گیاه، گرده‬‬ تولید می‌کند ادامه دارد. بین ۱۰-۳ درصد زنبوران کارگر‬ ‫مخلوطی از گرده‬‬ گیاهان مختلف را ‌جمع‌آوری می‌نمایند. هر زنبور‬ ‫کارگر بطور متوسط ۱۰۰-۱۰ گل را بازدید می‌کند و بین ۳۰-۲۹ میلی‬‌‫گرم گرده ‌جمع‌آوری می‌نمایند.
زنبورعسل پس از انتخاب گیاه مورد‬ ‫نظر با حرکات آرواره و پاهای جلو دانه‌های گرده‬‬ را با سرعت به زیر‬ ‫بدن خود انتقال داده و با کمی ‌عسل مخلوط می‌کند تا چسبنده و‬ ‫مرطوب شود و به این ترتیب توده بزرگی از دانه‌های گرده‬‬ را به‬ ‫وجود می‌آورد که به داخل زنبیل (سبد) گرده منتقل می‌کند و هنگامی‬ ‫که مقدار آن به اندازه کافی رسید آن را به کندو حمل می‌کند.
زنبورانی‬ ‫که برای ‌جمع‌آوری گرده می‌روند گاهی تا حدود سه میلیون‬ گرده‬‬ در لابلای کرک‌های بدن آنها می‌توان یافت. زنبور کارگر پس از باز گشت به کندو سلول‬ ‫بخصوصی را مشخص می‌کند و با سر و شاخک خود آن را بازرسی‬ ‫می‌کند. سپس بر می‌گردد و انتهای بدن خود را داخل سلول کرده‬ ‫توده‌های گرده‬‬ را از زنبیل گرده به داخل سلول می‌ریزد.
زنبوران‬ ‫خانه دار با سر خود توده گرده را به کف سلول می‌فشارند تا هوای بین‬ ‫آنها خارج شود، سپس به وسیله بزاق آن را مرطوب کرده مقداری‬ ‫شهد یا عسل به آن اضافه می‌کنند، پس از این که حدود دو سوم ظرفیت‬ ‫سلول با گرده‬‬ پر شد سطح آن را با قشری نازکی از عسل می‌پوشانند تا‬ ‫در مجاور هوا فاسد نشود.

منبع : محمد صانعی شریعت پناهی